Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Επειδή η Στατιστική είναι κλάδος των Μαθηματικών , ως «καθ’ ύλην αρμόδιος» θεωρώ υποχρέωσή μου να αναφέρω μερικά στοιχεία , καθώς κάθε βδομάδα βγαίνουν στον αέρα Δημοσκοπήσεις και «Δημοσκοπήσεις» , που είναι είτε προϊόντα καθαρής επιστημονικής έρευνας, οπότε δεν επιδέχονται αμφισβήτηση για την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων τους, είτε είναι «επιστημονικές» έρευνες πασπαλισμένες με μικρή ή μεγάλη δόση πολιτικής σκοπιμότητας ενταγμένες στα επικοινωνιακά παιχνίδια των κομμάτων. Το παιχνίδι και η «νοθεία» της επιστήμης γίνεται στη μορφή των ερωτήσεων και τον τρόπο που τίθενται από τους εντολοδόχους των μετρήσεων, όταν μάλιστα αφορά την εκλογική πελατεία , που δεν είναι ενταγμένη σε κόμματα.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Στατιστική είναι ο κλάδος των Μαθηματικών που ασχολείται με την εξαγωγή συμπερασμάτων για κάποια χαρακτηριστικά ενός ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ μελετώντας ένα μέρος μόνο του πληθυσμού, ως προς τα χαρακτηριστικά αυτά. Λαμβάνεται λοιπόν ένα ΔΕΙΓΜΑ του πληθυσμού και από τη μελέτη του βγαίνουν συμπεράσματα για ολόκληρο τον πληθυσμό. Απαραίτητη προϋπόθεση για σωστά συμπεράσματα είναι το δείγμα που λαμβάνεται να είναι ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΟ του πληθυσμού. Π.χ. αν μελετώ τους ψηφοφόρους , ως προς την προτίμησή τους στα κόμματα και ρωτήσω 1000 ανθρώπους από πληθυσμό 10000000 κανονικών ψηφοφόρων θα πρέπει η αναλογία των ερωτώμενων ως προς το φύλλο, την ηλικία, τη μόρφωση, την οικονομική κατάσταση, την κοινωνική διαστρωμάτωση, τη γεωγραφική προέλευση κ.λ.π. να είναι ίδια μ’ αυτή που υπάρχει στην πραγματικότητα , κάτι που γίνεται γνωστό στην απογραφή του πληθυσμού και διατίθεται από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία σε όλες τις εταιρίες Δημοσκοπήσεων. Όλες οι σοβαρές εταιρίες Δημοσκοπήσεων ακολουθούν τους βασικούς κανόνες και τεχνικές στην επιλογή του δείγματος και τη συλλογή των δεδομένων , κάτι που αναφέρεται άλλωστε , όταν ανακοινώνονται τα αποτελέσματα των ερευνών τους. Όταν όμως ένας φορέας (π.χ. τηλεοπτικό κανάλι ) ζητήσει μια δημοσκόπηση για «πονηρή» χρήση δίνει ταυτόχρονα στην εταιρία δημοσκοπήσεων και μερικά «κατάλληλα» ερωτήματα , που θα έχουν τις αναμενόμενες απαντήσεις και με κατάλληλη χρήση δημιουργούν τα κατάλληλα επικοινωνιακά αποτελέσματα που ωφελούν τους κατάλληλους «πελάτες». Ένα τέτοιο ερώτημα για παράδειγμα είναι το «ποιον θεωρείται καταλληλότερο για πρωθυπουργό;» Για να γίνει κατανοητό , ας θεωρήσουμε το ερώτημα:
«ποιον θεωρείται καταλληλότερο για μπασκετμπολίστα;»
Α. τον Τσαλδάρη ( επαγγελματίας μπασκετμπολίστας στην Α1 )
Β. τον Ροναλτνίνιο ( επαγγελματίας αστέρας του ποδοσφαίρου )
Αν ο Ροναλντίνιο ασχοληθεί με το μπάσκετ πιθανόν να αποδειχθεί καλύτερος από τον Tσαλδάρη, αλλά ο μέσος φίλαθλος θα απαντούσε μάλλον υπέρ του μπασκετμπολίστα από την ιδιότητά του και μόνο. Θα είχε νόημα η ερώτηση «ποιον θεωρείται καταλληλότερο για πρωθυπουργό;» αν αναφέρονταν ονόματα πολιτικών , που διετέλεσαν πρωθυπουργοί , όπως φυσιολογικά μπορεί να αξιολογήσει κανείς τους αθλητές , που αγωνίζονται στο ίδιο άθλημα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι και όταν ακόμα το ΠΑΣΟΚ βρίσκονταν 10 μονάδες πίσω από τη Ν.Δ. λίγους μήνες πριν τις εκλογές του 2004 , ο κ. Σημίτης εμφανίζονταν συντριπτικά «καταλληλότερος» για την πρωθυπουργία από τον κ. Καραμανλή.
Πρόσφατα στην εκπομπή «Ανατροπή» του κ. Γ. Πρετεντέρη , τέθηκε από το MEGA (μολονότι ο ίδιος ο πρόεδρος της εταιρίας , που έκανε τη δημοσκόπηση ομολόγησε δημόσια ότι εξέφρασε τον προβληματισμό του) το ερώτημα: Τι προτιμάτε;
Α. Συναίνεση των πολιτικών δυνάμεων για έξοδο από την κρίση, που προτείνει ο κ. Καραμανλής
ή Β. Εκλογές , που προτείνει ο κ. Παπανδρέου
Για έναν πολίτη, που δεν του καίγεται καρφί , αν στην εξουσία είναι ο Καραμανλής ή ο Παπανδρέου ( αυτός με την αδιευκρίνιστη ψήφο , αν θέλετε) ποια θα είναι η φυσιολογική απάντηση; Γιατί όπως τίθεται το ερώτημα εμφανίζεται έντεχνα καμουφλαρισμένη η παραδοχή ότι έχουμε έναν Καραμανλή που αγωνιά για την αντιμετώπιση της κρίσης και ζητά τη συναίνεση όλων απέναντι από έναν ανεύθυνο Παπανδρέου , που βιάζεται να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη.
Τι θα απαντούσε ο αδιευκρίνιστης ψήφου πολίτης , αν το ερώτημα ήταν:
Α. Συναίνεση των πολιτικών δυνάμεων στη συνέχιση της ίδιας πολιτικής, που προτείνει ο κ. Καραμανλής
Β. Εκλογές για αλλαγή πορείας στην κατεύθυνση μιας φιλολαϊκής πολιτικής, για την αντιμετώπιση της κρίσης, που προτείνει ο κ. Παπανδρέου. Το ερώτημα πάλι κινείται στο δίπολο συναίνεσης-εκλογών , αλλά διαφέρει το περιεχόμενο.
Ο κ. Πρετεντέρης επέμεινε να τεθεί το ερώτημα στην πρώτη του μορφή και παρουσίασε το αποτέλεσμα σαν έγκριση της πλειοψηφίας των πολιτών στην πολιτική Καραμανλή, γιατί αυτό ήθελε να προβάλει. Η «επιστήμη» στην υπηρεσία της επικοινωνιακής πολιτικής.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα επίσης η έρευνα για τον τρόπο που βλέπουν οι πολίτες τη μονιμότητα στην εργασία των Δημόσιων υπαλλήλων. Το ερώτημα τίθεται ως εξής:
Πρέπει οι Δημόσιοι υπάλληλοι να είναι μόνιμοι στη δουλειά τους;
Με δεδομένο ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι έχουν επισφαλείς εργασιακές σχέσεις με τους εργοδότες φυσιολογικά δεν αποδέχονται κάποιους με προνομιακή σχέση εκτός από το γεγονός ότι η άρση της νομιμότητας θα διεύρυνε τη δυνατότητά τους στην αναζήτηση καλύτερης εργασίας.
Βγαίνει επομένως με συντριπτικό ποσοστό ΟΧΙ στη μονιμότητα.
Αν όμως το ερώτημα ήταν:
Πρέπει να θεσπιστεί νόμος , ώστε να μη μπορεί κανείς να σας απολύσει από τη δουλειά σας;
Τότε ποια νομίζετε ότι θα ήταν η απάντηση; Που θα πήγαινε το προηγούμενο ΟΧΙ της κοινής γνώμης σε ότι αφορά τη μονιμότητα της εργασίας;
Γι’ αυτό λοιπόν ας είμαστε υποψιασμένοι και ας ζυγίζουμε με μεγαλύτερη προσοχή τα ερωτήματα που τίθενται στις κάθε είδους μετρήσεις της κοινής γνώμης για να μπορούμε να διακρίνουμε τις πονηριές των εντολοδόχων και να αξιολογούμε κατάλληλα τα αποτελέσματα των ερευνών.