ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ

1η Μαϊου 1886. Στο Chicago των Η.Π.Α. στην πλατεία Haymarket συναντώνται απεργοί εργάτες και διαμαρτύρονται διεκδικώντας τα αυτονόητα. 8ωρη εργασία , ανθρώπινες συνθήκες και στοιχειώδη ασφάλεια στην εργασία τους. Οι εργάτες ήταν στη διάθεση των αφεντικών απο την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου σε μια ιδιότυπη εργασιακή δουλεία σε άθλιες συνθήκες και πολλές φορές ανασφάλιστοι. Στη διάρκεια της συγκέντρωσης διαμαρτυρίας γίνονται επεισόδια και χάνουν τη ζωή τους πολλοί απεργοί.
Ανάλογες απεργίες γίνονται διαχρονικά και σε άλλες χώρες στον κόσμο και το εργατικό κίνημα προσλαμβάνει οικουμενικό χαρακτήρα.

Πρωτομαγιά στην Ελλάδα

Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στην Ελλάδα, από τον Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Καλλέργη. Το 1893, 2000 διαδήλωσαν ζητώντας οχτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων. Το 1894, γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια αιτήματα που λήγει με 10 συλλήψεις και τον Αύγουστο ακολουθεί σύλληψη του σοσιαλιστή Σταύρου Καλλέργη.
Το 1936 έχουμε τους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης. Τα γεγονότα ξεκίνησαν γύρω στο Φεβρουάριο, με κατάληψη ενός εργοστασίου ύστερα από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με συμπαράσταση καπνεργατών από άλλα εργοστάσια. Εναντίον τους χρησιμοποιήθηκε τόσο η αστυνομία όσο και ο στρατός. Δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση, αλλά μικρές συγκεντρώσεις με ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης. Σε μια συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν και σκότωσαν 7-8 εργάτες. Σ' αυτό το σημείο έχει στηθεί το μνημείο του καπνεργάτη. Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά είχαμε τουλάχιστον 12 νεκρούς και 300 τραυματίες. Οι δολοφονίες των εργατών ήταν η έμπνευση του Ρίτσου για τον "Επιτάφιο".
Το 1944 ο κατοχικός στρατός των Γερμανών, εκτέλεσε 200 Έλληνες αγωνιστές στο σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ο Νίκος Μαριακάκης, ένας απ' τους 200, έγραψε στο σημείωμα που άφησε: "Καλύτερα να πεθαίνει κανείς στον αγώνα για τη λευτεριά, παρά να ζει σκλάβος".
Το Μάη του 1963, δολοφονήθηκε ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης. Δεν ήταν Πρωτομαγιά, αλλά 22 Μαΐου. Ο Γρηγόρης Λαμπράκης μιλούσε σε συγκέντρωση των "Φίλων της Ειρήνης" για την παγκόσμια ύφεση όταν δέχτηκε επίθεση από άγνωστους με ρόπαλα. Έξω απ' την αίθουσα ο Λαμπράκης χτυπήθηκε από τρίκυκλο και τελικά εξέπνευσε στις 27 Μαΐου. Ο Λαμπράκης είχε συμμετοχή σε ειρηνιστικές πορείες τον Απρίλιο του 1963 στην Αθήνα, κι ήταν απ' τα κεντρικά πρόσωπα στην εκδήλωση για την Πρωτομαγιά στο γήπεδο του Παναθηναϊκού.
Το 1976, πάλι πρώτη Μαΐου, είχαμε το θάνατο του Αλέκου Παναγούλη σε τροχαίο. Ο Αλέκος Παναγούλης έχει μείνει στην ιστορία σαν σύμβολο της αντίστασης κατά της χούντας για την απόπειρα δολοφονίας ενάντια στον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο, με τοποθέτηση εκρηκτικού μηχανισμού , τον Αύγουστο του 1968. Είχε συλληφθεί άμεσα και είχε τελειώσει την απολογία του με τη φράση "Δεν υπάρχει, κύριοι στρατοδίκαι, ωραιότερο κύκνειο άσμα για κάθε αγωνιστή, από τον επιθανάτιο ρόγχο μπροστά στα πολυβόλα του εκτελεστικού αποσπάσματος της τυραννίας". Η παγκόσμια κατακραυγή της δίκης απέτρεψε την εκτέλεση του Παναγούλη. Στη φυλακή βασανίστηκε μέχρι την απελευθέρωσή του. Η αμνηστία που έδωσε ο Παπαδόπουλος τον Αύγουστο του 1973 κάλυπτε και τον Αλέκο Παναγούλη. Η συγκυρία του θανάτου του Παναγούλη σε τροχαίο χαρακτηρίζεται από πολλούς ιδιαίτερα ύποπτη, επειδή μόλις λίγο καιρό πριν το θάνατό του, είχε φέρει στη δημοσιότητα στοιχεία από τα μυστικά αρχεία της ΕΣΑ.


Σήμερα, μετά απο τόσα χρόνια, οι αγώνες των πρώτων εργατικών κινημάτων αποκτούν ιδιαίτερη σημασία , καθώς παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες μια σφοδρή αντεπίθεση της εργοδοσίας με στόχο την κατάργηση των δικαιωμάτων, που με αγώνες και αίμα κέρδισαν οι εργαζόμενοι διαχρονικά και τη σταδιακή επαναφορά των ανθρώπων της εργασίας στην αρχική τους κατάσταση, στην εποχή του εργασιακού μεσαίωνα.
Γιαυτό δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η Πρωτομαγιά δεν είναι αργία, αλλά απεργία. Είναι η μέρα μνήμης και υποχρέωσης όλων των ανθρώπων του καθημερινού μόχθου να μένουν σε συνεχή εγρήγορση και να αντιδρούν δυναμικά σε οποιαδήποτε προσπάθεια της εργοδοσίας για επαναφορά στην εποχή της εργασιακής δουλείας.
Τα χαζοχαρούμενα μοντελάκια των πρωινάδικων των τηλεοπτικών μας εκπομπών με τα λουλουδάκια στα μαλλιά δίνουν έμφαση μόνο στην απαρχή της Άνοιξης, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και αυτό.

1η ΜΑΪΟΥ του Μάνου Λοίζου
ΟΛΕΣ οι εκδοχές για τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς.