Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ;

Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ;

Η διαφθορά ως πολιτικό και κοινωνικό φαινόμενο απασχολεί πολλούς ανθρώπους, όχι μόνο στην Ελλάδα, και συνδέεται άμεσα με την αξιοπιστία των πολιτικών και της πολιτικής , καθώς και των κομμάτων εξουσίας. Είναι ένα φαινόμενο που καθορίζει εν πολλοίς τη στάση των πολιτών απέναντι στα κόμματα εξουσίας και ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την κατάσταση που περιγράφεται στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, στη σκιά των σκανδάλων, που βλέπουν καθημερινά το φως της δημοσιότητας. Θεωρώ μάλιστα ότι οι πολίτες και αν ακόμα αποδέχονται , ανέχονται ή προσπερνούν το φαινόμενο σε μια δεξιά κυβέρνηση, όπου η πολιτική φιλοσοφία διακατέχεται από το δόγμα «ο καθένας για τον εαυτό του» και η πρόοδος της κοινωνίας εκφράζεται από το αλγεβρικό άθροισμα της ευημερίας των ατόμων της , για μια σοσιαλιστική κυβέρνηση , όπου αποδεχόμαστε πως η ευημερία του συνόλου απάγει στην ίδια κατεύθυνση και τα άτομά της, θεωρείται έγκλημα και ασυγχώρητο πολιτικό ατόπημα.

Τι εννοούμε με τον όρο διαφθορά; Πρέπει πρώτα να ορίσουμε το φαινόμενο και να δούμε τα αίτια που το προκαλούν, για να μπορέσουμε να προτείνουμε τρόπους αντιμετώπισης. Κατά τη γνώμη μου διαφθορά ορίζεται ως η πλήρης κατάπτωση του αξιακού κώδικα ενός ατόμου ή ομάδας ατόμων και η λειτουργία του (της) πλέον με μοναδικό γνώμονα το ατομικό ή στενά ομαδικό συμφέρον. Με αυτή την έννοια διαφθορά είναι το φαινόμενο ένας δημόσιος υπάλληλος να παίρνει το «φακελάκι» για να εξυπηρετήσει γρήγορα έναν πολίτη ή για να καλύψει την παρανομία του ή την ανεπάρκειά του, αλλά και το φαινόμενο μια κυβέρνηση να αποφασίζει χαριστικές ρυθμίσεις για ομάδες ατόμων, που με τη σειρά τους θα ανταποδώσουν στηρίζοντας τα μέλη της για την επανεκλογή τους, καθώς και η πλήρης εκμετάλλευση ομάδων που δεν υπολογίζονται σημαντικά στη διαμόρφωση του λεγόμενου «πολιτικού κόστους». Βέβαια εδώ το ένα είναι ο ορισμός της παρανομίας, ενώ το άλλο βαφτίζεται «άσκηση κυβερνητικής πολιτικής»

Η διαφθορά έχει χρώμα; Υπάρχουν άνθρωποι που γεννιούνται διεφθαρμένοι και επομένως , όταν βρεθούν σε θέσεις ευθύνης απλά υποκύπτουν στις επιταγές του DNA τους; Μήπως οι κατάλληλες συνθήκες δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την εκδήλωση φαινομένων διαφθοράς για κάθε άνθρωπο και επομένως ο καθένας από μας , άλλος εύκολα , άλλος δύσκολα θα ενέδιδε στις σειρήνες του εύκολου κέρδους; Γιατί πώς αλλιώς θα ερμηνεύσει κανείς το γεγονός ότι άνθρωποι που έβαλαν τα στήθη τους μπροστά στα τανκς της χούντας , που έπαιξαν τη ζωή τους κορόνα- γράμματα στην αντίσταση, που αφιέρωσαν άπειρες ώρες από την προσωπική τους ζωή στην εξυπηρέτηση κοινωνικών ομάδων σε εποχές που δεν υπήρχε καν η υποψία ότι μπορούν να γίνουν υπουργοί , βουλευτές , γενικοί Γραμματείς , διοικητές ΔΕΚΟ, κ.λπ., μετά από χρόνια να εγκαλούνται ως διεφθαρμένοι; Πολύ φοβούμαι ότι μάλλον συμβαίνει το δεύτερο. Να προχωρήσω λοιπόν στο συλλογισμό μου αποδεχόμενος, ότι όλοι μας είμαστε φορείς του ιού της διαφθοράς, που μπορεί να εκδηλωθεί στις κατάλληλες συνθήκες, είτε υποστηρίζουμε Ν.Δ. , είτε ΠΑΣΟΚ , είτε ΣΥΝ , είτε ΚΚΕ, είτε ΛΑΟΣ, είτε οτιδήποτε άλλο. Εκεί που διαφέρουμε είναι η ανθεκτικότητά μας, ώσπου να υποκύψουμε στην ασθένεια.

Πώς και γιατί εκδηλώνεται το φαινόμενο; Για να εκδηλωθούν τα φαινόμενα διαφθοράς χρειάζονται πάντα δύο πόλοι. Ένας αυτός που δίνει , ο άλλος αυτός που παίρνει. Συνήθως η συναλλαγή γίνεται μέσω κοινών προσώπων απόλυτης αμοιβαίας εμπιστοσύνης, γι αυτό και η αποκάλυψη με αποδείξεις δεν μπορεί να γίνει σχεδόν ποτέ. Όσο αυστηρός και αν είναι ο νόμος, που υποτίθεται «πατάσσει» τη διαφθορά στην ουσία είναι γράμμα κενό περιεχομένου. Κύρια αιτία είναι το χάλι της Δημόσιας διοίκησης, η άγνοια της πλειοψηφίας των πολιτών για τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά τους, αλλά προπαντός το γεγονός ότι η στελέχωση γίνεται κατά κανόνα από «ημετέρους» σαν επιβράβευση των αγώνων τους για την επικράτηση των «οικείων» πολιτικών δυνάμεων, λάφυρο των οποίων αποτελεί πλέον η δημόσια διοίκηση. Η κατάσταση στην παιδεία παρέχει την πρώτη ύλη και συντηρεί ένα φαύλο κύκλο. Το κυνήγι του «χαρτιού» που θα δώσει το εισιτήριο στην ελπίδα και τη δυνατότητα στο «μπάρμπα» -με το αζημίωτο βέβαια- να προχωρήσει στο κατάλληλο «βόλεμα», βάζει κατά μέρος την πραγματική παιδεία που με κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να διαμορφώνει ισχυρούς αξιακούς κώδικες, που θα έκαναν πολίτες ανθεκτικούς στον ιό της διαφθοράς. Αποτέλεσμα; Άνθρωποι που δεν εμπιστεύονται τις γνώσεις και τις δυνατότητές τους , αποτελούν σταθερούς πελάτες των βουλευτικών γραφείων περιμένοντας «τις ενέργειές τους», έτοιμους για συνδιαλλαγή ακόμα και για το δίπλωμα οδήγησής τους, για την άδεια του σπιτιού τους, για την υγεία των συγγενών τους, για την εκταμίευση του δανείου τους. Στην Ελλάδα το κράτος παίζει τον ρόλο μιας αρχής ξένης και μακρινής, απέναντι στην οποία είμαστε ραγιάδες και όχι πολίτες. Δεν υπάρχει κράτος νόμου και κράτος δικαίου, ούτε απρόσωπη διοίκηση που έχει μπροστά της κυρίαρχους πολίτες. Το αποτέλεσμα είναι η φαυλοκρατία ως μόνιμο χαρακτηριστικό.
Γιατί πήρε αυτή την έκταση στην Ελλάδα; Όλες οι μετρήσεις καταδεικνύουν μια θλιβερή πραγματικότητα για την Ελλάδα. Είμαστε μεταξύ των πρώτων σε φαινόμενα διαφθοράς σε παγκόσμια κλίμακα. Γιατί; Συνήθως στην Ελληνική πραγματικότητα το κουμάντο στις περισσότερες μονάδες με οικονομική οντότητα κάνουν ένας ή δύο άνθρωποι πλαισιωμένοι από «μαϊντανούς», που κατά το νόμο αποτελούν τις «επιτροπές» διαχείρισης. Οι άνθρωποι καλούνται κατά καιρούς να βάλουν τις υπογραφές τους στα πρακτικά του συμβουλίου, παρέχοντας την εμπιστοσύνη τους εν λευκώ για τις καθημερινές συναλλαγές στον «πρόεδρο». Το μέγεθος των διακινούμενων ποσών και οι αντοχές του προέδρου στους πειρασμούς προσδιορίζουν και τα πλαίσια της εντιμότητας μέσα στα οποία κινείται η κάθε μονάδα. Συνήθως ο πρόεδρος «βγάζει ρίζες» στην ίδια θέση και γνωρίζει απέξω κι ανακατωτά όλες τις πόρτες και τα παράθυρα, που θα του επέτρεπαν, αν ήθελε, να γίνει γρήγορα πλουσιότερος. Άλλωστε κανείς δεν θα του ζητήσει να εξηγήσει το «πόθεν έσχε». Οι «ειδικοί λογαριασμοί» είναι το «νόμιμο» παράθυρο για την ευνοϊκή διευθέτηση των «ημετέρων» αιτημάτων.

Πως την αντιμετωπίζουμε; Ισχυρίστηκα ότι η διαφθορά δεν εξαρτάται μόνο από τα πρόσωπα, αλλά έχει άμεση σχέση με την αξιοκρατία στη στελέχωση της Δημόσιας διοίκησης, καθώς και με την παιδεία των πολιτών. Η έλλειψη ουσιαστικού ελέγχου σ αυτούς που διαχειρίζονται πολλά ή λίγα χρήματα του Δημόσιου κορβανά, καθώς και η μακροχρόνια παραμονή τους στις ίδιες θέσεις ευθύνης παραλύουν τις αντοχές των διαχειριστών του απέναντι στις σειρήνες του εύκολου πλουτισμού. Επομένως κάθε παρέμβαση θα πρέπει να στοχεύει περισσότερο στα αίτια που προκαλούν τα φαινόμενα της διαφθοράς και λιγότερο στα μέτρα καταστολής , όταν αυτά εκδηλώνονται, που πρέπει να εφαρμόζονται και προς τους δύο πόλους της συναλλαγής.

Προτείνω επομένως:

• Ανασυγκρότηση και αξιοκρατία στη στελέχωση της Δημόσιας διοίκησης και απεξάρτησή της από κάθε μορφής κομματική επιρροή.
• Αναβάθμιση της Δημόσιας Εκπαίδευσης
• Άμεση δημοσιοποίηση στο διαδίκτυο οιασδήποτε οικονομικής δραστηριότητας , οποιασδήποτε μονάδας διαχειρίζεται δημόσιο χρήμα.
• Αυστηρά υποχρεωτική παρουσία όλων των μελών των επιτροπών στις συνεδριάσεις της.
• Υποχρεωτικός έλεγχος των περιουσιακών στοιχείων , οιουδήποτε αναλαμβάνει θέση αυξημένης ευθύνης, καθώς και του πόθεν έσχες αμέσως μετά το πέρας της άσκησης των καθηκόντων του.
• Θητείες περιορισμένης χρονικής διάρκειας στα πόστα αυξημένης ευθύνης.
• Θεσμοθέτηση ελεγκτικών μηχανισμών που ορίζονται κάθε φορά από την αντιπολίτευση τα μέλη των οποίων είναι σε ποσοστό αντιστρόφως ανάλογα με τη δύναμη των κομμάτων στη βουλή.
• Θεσμοθέτηση «ηλεκτρονικού κυτίου» παραπόνων των πολιτών, όπου θα μπορούν ανώνυμα να καταθέτουν τις παρατηρήσεις τους για την ποιότητα των υπηρεσιών που τους προσφέρονται από τους διάφορους φορείς της δημόσιας διοίκησης.
• Θεσμοθέτηση αντικειμενικών και πλήρως μετρήσιμων κριτηρίων για οποιαδήποτε επιλογή προσωπικού σε όλους ανεξαίρετα τους τομείς της Δημόσιας διοίκησης.
• Κατάργηση των "ειδικών λογαριασμών"